Stoczek Klasztorny, Kiwity, Żegoty

Niech Was nie zmyli to odbicie w samochodowym lusterku, podróżujemy po Warmii na rowerze. Dbamy przecież o środowisko i własną kondycję. To dosyć krótka trasa, ale za to po moich ulubionych terenach. Ze Stoczka Klasztornego do Żegot jest 18 km i taka podróż to kaszka z mleczkiem, no codzienność. Z tym, że moja paczka była bardziej ambitna i pokonaliśmy w sumie 80 km. Cel w środku, czyli Olsztyn ma się rozumieć. Zatem kontynuujemy wyścig Tour de Warmia. Była już część pierwsza, jest druga, będzie więcej i więcej, bo lubię dwa kółka.
Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Stoczku Klasztornym

Gdyby ktoś był spragniony zdjęć ze Stoczka, zapraszam do formy zbiorczej. Dodam tylko, że to ważne miejsce warmińskiej wiary, jedno z kilku sanktuariów na tym terenie. Tu więziony był prymas Stefan Wyszyński. Zobacz: Stoczek Klasztorny.


W Kiwitach mieszka ok. 500 osób. Wieś położona jest na trasie Lidzbark Warmiński-Bisztynek. Miejscowość powstała w 1308 roku, a już trzy lata później została zniszczona przez oddział Witenesa, wielkiego księcia litewskiego, brata stryjecznego Giedymina. Kiwity ponownie lokował w 1319 biskup warmiński Eberhard z Nysy. Funkcjonował tu znany w okolicy młyn i karczma.


We wsi znajduje się zabytkowy kościół gotycki pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła. Budowany był w latach 1350-1370 z czerwonych palonych cegieł, a gruntownie odnowiony w 1862 roku. We wnętrzu ołtarz główny z późnogotycką figurą Madonny z Dzieciątkiem z ok. 1500 roku, późnobarokowa ambona wykonana w warsztacie Jana Zachariasza Freya, z około 1790 roku. Dawniej w murze kościoła znajdował się relief przedstawiający szkielet, tzw. Śmierć z Kiwit. Na całej Warmii znane było powiedzenie, kiedy chciano określić człowieka bardzo szczupłego, "wyglądasz, jak śmierć z Kiwit''. To określenie odnosi się do mierzącego 65 cm kościotrupa, który z kosą, na pamiątkę pustoszącego napadu Litwinów z 1311 r., spogląda na wieś z niszy nad wschodnim portalem centralnym przy kościele czytamy na stronie parafii.




Przy kościelnych murach znajdują się dwie kapliczki oraz drzewo, które opanował rój pszczół uciekinierek. Pszczoły, które uciekły z ula często siadają w pobliżu swojego macierzystego domu, to pszczoły wywiadowcze, nędzaki i głodniaki. Owady tworzą kulę lub cygaro i często po kilku godzinach odlatują w inne miejsce. Zatem pszczelarze, szukajcie swojego roju.

Kościół gotycki pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Kiwitach
Za Kiwitami już Tolniki Wielkie. Ta ścieżka i zabudowania to pozostałości po linii kolejowej. Linia z Lidzbarka Warmińskiego do Czerwonki została oddana do użytku 15.11.1899 roku. Liczyła 37 km i przed wojną obsługiwana była przez Preussische Staatsbahnen Pruskie Koleje Państwowe. Z linii korzystali mieszkańcy Czerwonki, Jezioran, Tolnik Wielkich oraz Lidzbarka. Najczęściej kursowały tędy pociągi relacji Olsztyn-Górowo Iławeckie. Ostateczna data jej zamknięcia to czerwiec 1996 roku.


Żegoty to niewielka miejscowość znajdująca się przy drodze z Jezioran do Lidzbarka Warmińskiego. Obecnie istniejący kościół wzniesiono w latach 1909-1910. To obiekt wybudowany w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły o trójnawowej hali, z wydzielonym prezbiterium i wieżą. Wnętrze świątyni przykrywa sklepienie żebrowe. 
W narożach murowanego ogrodzenia świątyni pw. św. Jana Ewangelisty znajdują się cztery kapliczki. W nich barokowo-ludowe rzeźby wykonane w XIX w.

https://web.facebook.com/kochamy.warmie

Kościół pw. św. Jana Ewangelisty w Żegotach
Po drodze jeszcze dwie kapliczki warmińskie, w Żegotach i Tolnikach Wielkich. A dalej już droga do Jezioran i rezerwat przyrody Ustnik. Rezerwat zajmuje powierzchnię 32,5 ha i powstał, aby chronić miejsca lęgowe i obszary wypoczynku rzadkich i zagrożonych wyginięciem ptaków wodnobłotnych. W rezerwacie występują m. in. perkoz zausznik, bekas dublet, biegus mały, rycyk północny. Niedaleko wsi Ustnik znajdują się też rozlewiska rzeki Symsarny. To bardzo malownicze i typowo warmińskie tereny, z obłymi polami, które lubię.



PS.
Gdyby kogoś zainteresował temat śmierci, szczególnie Śmierci z Kiwit to zapraszam do Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. W dawnym Szpitalu św. Ducha wystawa Personifikacja śmierci, a na niej kopia Śmierci z Kiwit rzeźby z bramy cmentarnej przy kościele w Kiwitach.
A Szpital św. Ducha przy ul. Starej 6 to zespół poszpitalny z kaplicą św. Anny , który istnieje od końca XV w., a w obecnym kształcie od początku XVIII w. Po 1945 r. budynek był zniszczony i opuszczony, wyremontowano go w latach 1978-1989 na potrzeby muzeum, a dokładniej działu historii medycyny.