Fara w Ornecie

08 września
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Ornecie - to gotycka budowla zbudowana w latach 1350 - 1370, z inicjatywy biskupa Hermana z Pragi. Jest ceglaną czteroprzęsłową bazyliką z niewyodrębnioną częścią prezbiterialną i z wieżą od zachodu. W XV w. dobudowano kaplice boczne, które z czasem otrzymały ozdobne szczyty, nadające budowli niezwykle malowniczy wygląd, podkreślony ceramicznym detalem architektonicznym. Wyróżnia się wysokimi, ozdobnymi attykami i fryzem z terakoty, umieszczono w nim maski kobiet i mężczyzn.
Fara to dawne określenie nadawane kościołowi parafialnemu, które nawiązuje do tradycji średniowiecza. To także najstarszy kościół w mieście, główny kościół dekanatu lub, w miastach biskupich, nazwa dla drugiego kościoła po katedrze. Fary budowano najczęściej w bezpośrednim sąsiedztwie rynku, tak też jest w Ornecie.
Kościół znacznie ucierpiał w historii głównie za sprawą wojen i pożarów, lecz mimo to należy do najbardziej interesujących na Warmii. Został zniszczony w czasie wojen krzyżackich w latach 1519-1525. Po zniszczeniach kościół przebudowano i rozbudowano, otrzymał m.in. nowe szczyty i sklepienia. Około 1900 przeprowadzono gruntowny remont kościoła nie zmieniając jednak jego konstrukcji i architektury. We wnętrzu budynku na uwagę zasługują liczne zabytki: ołtarz główny z 1744, żyrandol z 1576, barokowe ołtarze boczne (św. Elżbiety Węgierskiej, św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Serca Pana Jezusa), ambona z 1744. Liczne są ołtarze umieszczone przy filarach: ołtarz NMP Różańcowej z 1761 roku, ołtarz św Józefa. Wewnątrz znajduje się również gotycki krzyż z XV wieku oraz mosiężny lawaterz. Znajdują się też gotyckie malowidła ścienne (m.in. Koronacja Marii z końca XIV w.), a ponadto liczne malowidła z XV w.

Cerkiew pw. św. Mikołaja w Ornecie. To były kościół ewangelicki wybudowany w latach 1829-1830 w stylu późnoklasycystycznym. Wieża pochodzi z lat 1905-1906.
Kapliczka warmińska w Ornecie, ul. 1 Maja.
Zwiedzanie Ornety to przede wszystkim zwiedzanie wspaniałych detali. Szczególnie urocze są orneckie rzygacze na farze oraz te znajdujące się w rynku. Warto policzyć też ilość ozdobnej terakoty na murach kościoła, może już ktoś policzył? Ratusz natomiast skrywa najstarszy dzwon na Warmii - niebanalna data - 1384. Do tego piękne kamienice, czerwień średniowiecznych murów i brukowane drogi.

PS.
W Ornecie kręcone były dwie sesje zdjęć - zimowa i letnia do filmu Papusza w reżyserii Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze. Na podwórzu przy ulicy Kościelnej ekipa budowlana postawiła mury otaczające podwórko, bramy oraz wybudowała imitacje budynków, które posłużyły za tło przy kręceniu zdjęć. W jednym z mieszkań przylegającej do podwórka kamienicy również nakręcono sceny filmu.  
Papusza to autorska biografia pierwszej romskiej poetki Bronisławy Wajs, ukazana przez pryzmat relacji z polskim poetą Jerzym Ficowskim, który odkrył jej wybitny talent i zachęcił do zapisywania wierszy. Papusza została przez to odrzucona i potępiona przez swoją społeczność, która była jedynym światem w jakim mogła żyć. Poetka debiutowała wierszem w Nowej Kulturze w 1951. Pierwszym tłumaczem był Julian Tuwim, który doprowadził do publikacji. Po wielu latach wędrówek z taborem od 1954 roku mieszkała w Gorzowie Wielkopolskim. W środowisku romskim spotykała się z niechęcią, ze względu na odstępstwo od tradycyjnej roli kobiety. Szykany, którym była poddana, spowodowały wystąpienie choroby psychicznej i konieczność okresowego leczenia w zakładach psychiatrycznych. Jej niezwykłe wiersze przekładane były na języki: niemiecki, angielski, francuski, hiszpański, szwedzki, włoski. Zmarła w 1987 roku. 
Opowieść o życiu romskiej poetki, w całości czarno-biała, wystartowała w konkursie głównym 48. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Karlowych Warach. Była to światowa prapremiera obrazu.
Fot. K. Ptak