Plaża w Olsztynie jest niebanalną atrakcją. Do tego jest wyjątkowa, bo naznaczymy ją własnymi emocjami i marzeniami. Lubię tu przebywać wieczorem, kiedy tłum rozchodzi się do domów, a pozostaje cisza i spokój. Słońce zachodzi, a od strony jeziora czuć wspaniałą, rześką bryzę. To moja strefa slow. Pamiętajcie, że Olsztyn to miasto 15. jezior, miasto ogród i jedno z 12. warmińskich miast.
Długi weekend. Wyczekany, wytęskniony i ciepły. Pamiętacie wierszyk z czasów PRL-u? Poniedziałek – święto, wtorek – majstra imieniny, środa – poprawiny, czwartek – Boże Ciało, a w piątek – robić się nie chciało. Tyle mamy wolnego. Zatem podróżujemy. Dziś 8 propozycji na jednodniowe wycieczki z Olsztyna po Warmii.
Wiosna w pełni. Trochę zima i deszczowa, ale nie warto narzekać. Bierzmy z życia to, co mamy. Bierzmy też na wyprawy rower. Dziś trasa z Barczewa do Jesionowa po pięknym powiecie olsztyńskim. Dookoła pola rzepaku, kościoły i kapliczki, jednym słowem cała moja Warmia.
Dziś oblegamy Mazury i to te garbate. Do tego męska rzecz – kolej. Ełcka Kolej Wąskotorowa jest jedną z nielicznych kolei tego typu na terenie Polski, funkcjonującą do dnia dzisiejszego. Jej głównym zadaniem był przewóz mieszkańców okolicznych wsi do Ełku, czasem transportowano również towary. Działalności kolei nie przerwała II wojna światowa ani zmiana przynależności państwowej – aż do lat 90. XX wieku nadal służyła jako regionalne źródło transportu. W 1991 roku Ełcka Kolej Wąskotorowa została uznana za zabytek. Od 2002 roku prowadzi jedynie kursy turystyczne.
Dziś Warmia rowerowa. Z Olsztyna do Dobrego Miasta. Lubię tę trasę, pełną natury, spokoju i piękna. Nogi trochę bolą, ale wiadomo, zaczynamy sezon. W plecaku dobromiejskie krówki i suchary beskidzkie, w uszach folk i Kapela ze Wsi Warszawa. Dobre Miasto powstało w 1325 r. w miejscu grodu pruskiego, położonego pośród bagien i rozlewisk, nad brzegiem rzeki Łyny, na sztucznej wyspie powstałej po przekopaniu kanału, tzw. Dużej Łyny dla potrzeb obronnych i potrzeb młyna. Było ośrodkiem dóbr biskupich, siedzibą kapituły kolegiackiej, a także ośrodkiem handlu i rzemiosła. W Dobrym Mieście znajduje się gotycki kościół Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych – druga co do wielkości świątynia Warmii. Budowla wzniesiona została pomiędzy 1357 a 1395 r., zakończenie wieży przeciągnęło się jeszcze do początku XVI w. Zachowało się także bogate wyposażenie z XV – XVIII w. Od południa przylegają do kościoła zabudowania kolegium, złożone z trzech skrzydeł usytuowanych wokół dużego wewnętrznego dziedzińca, posiada tytuł bazyliki mniejszej od 1989 r. Tyle o Dobrym Mieście, reszta w naturze.
Wieża bramna z kaplicą w kondygnacji górnej jest częścią nieistniejącego zamku biskupów warmińskich w Braniewie. Był to najwcześniejszy zamek biskupi na Warmii i pierwsza siedziba biskupów warmińskich. Początki jego budowy sięgają roku 1273, gdy po stłumieniu trzeciego powstania pruskiego zdecydowano się na nową lokację Braniewa i wzniesienie w obrębie miasta zamku. W ścianie wschodniej umieszczono przejazd bramny, który w XIV w. podwyższono o ok. 7 m. Kaplica w we wnętrzu wieży została zbudowana przed 1313r. Jej dwukondygnacyjny charakter nawiązuje do średniowiecznych kaplic arystokratycznych sięgających swymi korzeniami architektury romańskiej.
Frombork to pierwsza stolica Warmii. Zwany był Civitas Warmiensis (Miasto Warmińskie), a prawa miejskie nabył w 1310 roku. Tu przez 33 lata żył i pracował Mikołaj Kopernik. Mieszkańcy Fromborka zajmowali się głównie rybołówstwem i rolnictwem, a rzemieślnicy świadczyli usługi dla kanoników i służby kościelnej. W 1899 r. uruchomiono linię kolejową łączącą miasto z Elblągiem i Braniewem, a dalej z Królewcem (Kolej Nadzalewowa, linia nr 254). W wyniku drugiej wojny światowej miasto zostało zniszczone w 80%. Odbudowa Fromborka przebiegała pod kryptonimem Operacja 1001-Frombork i brało w niej udział 2391 instruktorów i harcerzy.
Podobno Warmia i Mazury to Kraina Tysiąca Jezior. To też miejsce pięknej architektury z którą historia obeszła się w skandaliczny sposób. Mam na myśli oczywiście Armię Czerwoną. Na szczęście wiele udało się odbudować, a we współczesnych czasach odrestaurować. Dziś Perła Warmii, dawna jej stolica, Lidzbark Warmiński. Od 1350 roku jedno z najważniejszych miast, centrum wiary i kultury w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Przez długi czas było pod panowaniem biskupów warmińskich. Był to też znaczący ośrodek gospodarczy ustępujący swym znaczeniem na Warmii tylko Braniewu. W mieście znajduje się zamek biskupów warmińskich, który za dużą wartość artystyczną i historyczną w skali światowej, uznany został za pomnik historii. Po uliczkach Lidzbarka Warmińskiego stąpał Kopernik, Krasicki, Dantyszek, Kromer czy Wydżga. Dziś stąpam i ja. To wspaniałe miejsce.
Gdzie są ciekawe miejsca na Warmii? Co zobaczyć? W którą stronę pojechać? Pytacie, ja odpowiadam. Zapraszam do Olsztyna, nad jezioro Ukiel. Ukiel, potocznie Krzywe to jezioro położone na Pojezierzu Olsztyńskim, w północno-zachodniej części Olsztyna pomiędzy osiedlami Dajtki, Gutkowo i Likusy. Największe jezioro Olsztyna ma powierzchnię 412 ha. Do tego zachęca mnóstwem atrakcji, plaż, ciszą i spokojem warmińskiej natury.
Przyroda budzi się do życia, zatem zaglądamy do lasów. W samym Olsztynie to Las Miejski, a niedaleko od jego granic znajduje się Las Warmiński. Przez oba te miejsca przypływa nitka królowej rzek Warmii i Mazur, Łyny. Wiadomo, że oddychamy dzięki lasom – zielonym płucom Ziemi. Tymczasem co roku z naszej planety znikają ogromne połacie lasów. Na świecie ubywa ich 12-15 mln hektarów. Korzystajcie zatem dopóki są, zapraszam na zielony spacer.
Stadion Leśny otwarto w 1920 roku. Trenowali na nim m.in. czterokrotny rekordzista świata w pchnięciu kulą Helmut Hirschfeld i mistrz olimpijski Gerhard Stöck. Na obiekcie dwukrotnie padł rekord świata. Po raz pierwszy stało się to w okresie międzywojennym. Wówczas rekord świata w pchnięciu kulą ustanowił Helmut Hirschfeld. 5 sierpnia 1960 r., podczas lekkoatletycznych mistrzostw Polski, wynikiem 17,03 metra rekord świata w trójskoku ustanowił Józef Szmidt. W 1970 roku rozegrano tutaj mecz lekkoatletyczny Polska – Szwajcaria. Stadion zlokalizowany na terenach podmokłych został perfekcyjnie zabezpieczony przed zalewaniem dzięki systemowi drobnych rurek melioracyjnych znajdujących się pod płytą główną. System odwadniania stadionu został uszkodzony przez ciężki sprzęt, który wjechał na płytę boiska. Późniejsze próby palowania podłoża nie przyniosły efektu. Obecnie Stadion Leśny nie nadaje się do organizowania jakichkolwiek imprez sportowych. Od kilku lat cyklicznie odbywa się na nim impreza „Przywróćmy blask Stadionowi Leśnemu”, mająca na celu odbudowę i reaktywację obiektu.
W akcie lokacyjnym miasta w 1353 r. Olsztyn otrzymał lasy rozciągające się pomiędzy Olsztynem a wsią Dywity (do rzeki Wadąg), wraz ze znajdującą się tu wsią Sądyty. W końcu wieku XIV miasto wzbogaciło o lasy w południowej części nad jeziorem Kielarskim (teren z późniejszą leśniczówką Binduga i obecnie znajdujący się w obszarze Rezerwatu Las Warmiński). W 1952 roku Windugę włączono do Nadleśnictwa Nowy Ramuk. Obecny "Las Miejski" obejmuje tylko obszar z północnej strony między centrum Olsztyna a Dywitami). W wieku XVII w celu ochrony zasobów leśnych powołano straż leśną. Na początku XX w wybudowano Stadion Leśny, sanatorium przeciwgruźlicze, restaurację i kawiarnię. W połowie XX Las Miejski uzyskał prawa przedsiębiorstwa komunalnego, administrowanego przez burmistrza miasta. Po II wojnie światowej utworzono Nadleśnictwo Miejskie. 25 września 1991 r. uchwałą Rady Miasta powołano zakład budżetowy "Las Miejski w Olsztynie". To teren leśny i rekreacyjny położony w północnej części miasta Olsztyn. Cały obszar liczący 1 415,87 ha znajduje się w granicach administracyjnych miasta. Kompleks główny obejmuje 1100 ha.
Rezerwat przyrody Las Warmiński im. prof. Benona Polakowskiego to leśny rezerwat przyrody położony na terenie gmin Stawiguda i Purda w powiecie olsztyńskim. Położony jest między Jeziorem Łańskim a wsią Ruś. W Lesie Warmińskim znajduje się bogata roślinność, liczne starodrzewy, wśród których przeważa sosna. Najstarsze drzewostany sosnowe mają ponad 200 lat. Drzewo to miejscami osiąga do 38 m wysokości i 100 cm pierśnicy. Niektóre egzemplarze dębu osiągnęły 350 lat. Szereg drzew jest pomnikami przyrody, do najciekawszych należą: „Dąb Napoleona” oraz wiekowy cis o formie krzaczastej i wysokości ok. 3 m.
Pamiętajcie też, że rusza akcja "Zanocuj w lesie”. To projekt, dzięki któremu już od 1 maja do dyspozycji miłośników bushcraftu i survivalu Lasy Państwowe udostępnią ponad 600 tys. ha w 425 nadleśnictwach. Dotychczas takich legalnych miejsc do nocowania w lasach było tylko 46. Nie można oczywiście niszczyć drzew, krzewów oraz runa leśnego. Utrzymany jest także zakaz używania otwartego ognia poza wyznaczonymi do tego miejscami. Każdy, kto będzie chciał nocować w lesie – w wyznaczonych strefach – dłużej niż dwie noce z rzędu lub w grupie większej niż dziewięć osób musi zgłosić to drogą mailową do miejscowego nadleśnictwa i otrzymać akceptację w wiadomości zwrotnej.
Dziś wpis o ostatniej czarownicy spalonej w Reszlu. Mowa o Barbarze Zdunk, ostatniej osobie straconej w Europie na stosie. Barbara Zdunk miała urodzić się koło Bartoszyc, w rodzinie pastucha Urbana. Gdy miała 9 lat opuściła dom i zaczęła pracować. Mając 17 lat, wdała się w romans z bliżej nieznanym żołnierzem, ale do zawarcia małżeństwa nie doszło. Jakiś czas później poślubiła innego żołnierza, nazwiskiem Sdunk, lecz po sześciu tygodniach jej małżeństwo się rozpadło. W późniejszym okresie miała wielu kochanków. Jednym z nich został dwudziestodwuletni parobek Jakob Auster, młodszy od niej o 16 lat. Była matką kilkorga nieślubnych dzieci. Zdunk, nieszczęśliwie zakochana w znacznie młodszym od siebie mężczyźnie miała podłożyć ogień, który wybuchł w Reszlu w nocy z 16 na 17 września 1807. Została oskarżona o wzniecenie z zemsty pożaru domu, w którym nocował Auster, w wyniku którego zajęło się sześć budynków i zginęło dwoje ludzi.
Z Olsztyna przenosimy się do Dywit. W tym roku mija 108 lat od czasu, gdy Niemcy między rzekami Łyną a Wadąg, na obszarze 111 hektarów, zaczęli budować jedno z największych na terenie Prus Wschodnich lądowisk sterowców. Zatem dziś rzecz o cepelinach. Ich historia sięga XVII wieku, gdy włoski jezuita Francesco Lana de Terzi wpadł na pomysł statku powietrznego mającego unosić się w powietrzu przy pomocy miedzianych kul, w środku których znajdowała się próżnia. W swoich podstawowych założeniach pomysł Włocha nie odbiega zbyt daleko od konstrukcji, którą dziś utożsamiamy ze sterowcami, natomiast dopiero po 180 latach ten pomysł doczekał się faktycznej realizacji. Mowa o osiągnięciu francuskiego wynalazcy Henriego Giffarda, który w 1852 r. przeleciał 27 km w statku powietrznym napędzanym silnikiem parowym.
Sto lat temu Wielkanoc na Warmii zaczynano świętować od kąpieli. Miała ona przynieść urodę i dobre zdrowie. Kobiety myły twarz i nogi, mężczyźni po wyjściu z wody wołali: "Żur do lasu, mięso do wsi", co miało oznaczać koniec Wielkiego Postu. Dla starszych przynoszono wodę w kwartach do domu. Na Warmii do 1945 roku nie było zwyczaju święcenia potraw. Do kościoła chodziło się, by święcić wodę i ogień.
Track, dawniej Drawsken, został odnotowany w dokumentach po raz pierwszy w 1353 roku, w przywileju lokacyjnym Olsztyna. Po 1410 roku pojawia się jako majątek lenny Trauzing. Na przełomie XVI i XVII wieku właścicielami majątku była rodzina Grzymałów. W latach 20. XIX wieku kolejny właściciel Wilhelm Antoni Romulus sprzedał majątek skarbowi państwa, po czym wydzierżawił go Georg Belian, nabywając następnie w 1846 roku grunt obejmujący obszar wzdłuż obecnej ul. Lubelskiej o nazwie Thalberg, dzisiaj Grądek. Obok dworku Beliana znajduje się park, cmentarz, staw, jezioro. O wyjątkowości dworu świadczy m.in. neoklasycystyczny styl, w którym jest utrzymany. Równie ważna jest warmińska historia związana z tym budynkiem, gdyż w 1832 roku na świat przyszedł w tym miejscu Oskar Belian, który do dziś pamiętany jest jako jeden z najwybitniejszych włodarzy Olsztyna.
Troszkę Warmii w białej szacie. Taki przedwiosenny wybryk natury. Mam nadzieję, że to ostatni śnieg w tym sezonie.
Dzień wcześniej szalał silny wiatr. Raz widoczność na 300 metrów, za chwilę na 15 metrów. Powoli wróciłem do miasta. Auto zasypane. Drogi śliskie. Wypadki. Wszystko skończyło się przy gorącym kubku czekolady i słuchaniu płyt winylowych. A nazajutrz takie widoki. Mróz, słońce i marcowa zima. Tu podolsztyński Bartąg i Lidzbark Warmiński, zdjęciowy miszmasz. Do mazurskiego Kętrzyna dotarłem już pociągiem. Bardzo lubię takie klimaty.
Lidzbark Warmiński | Architektoniczna perełka na Warmii Poznaj miasto
