Rzeka Wadąg bierze swój początek w jeziorze Wadąg i jest prawym dopływem Łyny.
Główny odcinek tej krótkiej rzeki płynie przez tereny leśne tuż przy
granicy administracyjnej Olsztyna. W wielu miejscach kamieniste dno i
szybki nurt tworzą bystrza. W początkowym i końcowym biegu, gdzie
znajdują się małe elektrownie, tworzy rozlewiska. Pomiędzy elektrowniami
nurt gwałtownie przyspiesza. Rzeka Wadąg ma też filmowy występ. Tuż przed ujściem do Łyny, płyniemy pod
łukowym mostem, a z niego to, w 7. odcinku serialu "Stawka większa niż
życie" do rzeki Wadąg spadł samochód z nadradcą Gebhardtem, który
przyjechał tu po skarb zakopany w 1939 roku. Ujęcie to pojawia się,
także w serialowej czołówce. Zapraszam na zimowy spacer wzdłuż północnych granic Olsztyna, od wsi Wadąg do Dywit.
Przyprószyło, przyprószyło. Ruszyłem w miasto i sfotografowałem kilka olsztyńskich miejsc zasypanych śniegiem. Oczywiście ten śnieg to nie ten, który pamiętam z dzieciństwa, ale zawsze piękna biel cieszy. Zapraszam na styczniowy spacer. Zaczniemy od zamku kapituły warmińskiej w Olsztynie, który został zbudowany w zakolu rzeki Łyny.
2021? Tak szybko. Doczekałam się wreszcie przesyłki z zimowymi oponami do roweru. Doczekałem się też śniegu. Cóż to za wspaniały duet. Zatem wyruszam za Olsztyn. W uszach Radio 357, które nokautuje inne stacje, w poczekalni Rojek Bez końca, w plecaku termos z herbatą i suchary beskidzkie. Jest pięknie. Kółko Olsztyn-Szczęsne-Stary Olsztyn-Olsztyn, szron i szadź.
W miejscu lokalizacji Starego Olsztyna kapituła warmińska planowała założyć miasto, ale ostatecznie zmieniono lokalizację na bardziej obronne miejsce, w zakolu rzeki Łyny (Olsztyn). Wieś została lokowana w 1342 r. W wyniku kupna w 1404 r. Stary Olsztyn włączony został do wsi Jaroty, obecnie to dzielnica miasta. W Starym Olsztynie mieściła się siedziba strażnika leśnego, a w 1928 r. majątek ziemski i wieś przyłączono do gminy Szczęsne. Ciekawostką jest, że w Starym Olsztynie urodził się Marek Jackowski – muzyk rockowy, gitarzysta, kompozytor, założyciel zespołu Maanam.
Po kilku godzinach już śnieżyca, masy błota i odwilż. Następnym razem zapraszam do zimowego Olsztyna.
Iluminacje w Olsztynie i piękne Stare Miasto. Dziś zapraszam na spacer w świetle świątecznych ozdób. Nie mogło na nim zabraknąć dekoracji nawiązujących do
Świętego Mikołaja, a także ogromnych prezentów i bombek. Są też
specjalne "świetlne" przejścia, a na latarniach zainstalowane zostały stroiki. Następnie udamy się pod olsztyński ratusz i do Parku Jakubowo. Możemy tam podziwiać 17 świetlnych instalacji wokół stawu browarnego.
Maria Zientara-Malewska, poetka warmińska z Brąswałdu, pisała:
"Zaledwie mrok przykrył wioskę i chaty, zaczęli chodzić „sługi” z
„szlemem”. Tego cudownego „szemla” dzieci się bardzo bały, a
równocześnie go wyglądały, bo jak nie przyjdzie „szemel” i „sługi”, to
nie będzie Pan Bóg „kładł”. W sieni odzywa się dzwonek, a potem słychać
pytanie, czy wolno wejść do izby. W razie przyzwolenia „szemel” wpadał
do izby i zaczynał skakać potrząsając dzwonkami. Za nim szedł kominiarz z
„drobią”, żyd i dziad, który zbierał do kabzy wszystko, co mu dawano:
pieniądze, słoninę, kuch, chleb i kiełbasę. Najważniejszy jest jednak
„szemel”! Nie szkodzi, że obwieszony jest przetakami, różnymi
łachmanami, że łeb ma z drzewa, osadzony na kiju, i cały przykryty
jest prześcieradłem, spod którego wyglądają ludzkie nogi. Jeden ze
„sług” strzela z bata, „szemel” skacze przez ławy i stoliki, towarzyszą
temu różne gwizdki i dzwonki – hałas nie do opisania. Małe dzieci płaczą
i chowają się za spódnicę matki, starsze mówią głośno pacierz i stale
się mylą, z czego „sługi” są niezadowolone, więc grożą „klopejczem”
lub „prowozem”. Otrzymawszy datki odchodzą z hałasem do następnej chaty."
Nuda, zgaga, dewena... Tym sformułowaniem hrabiego Szarma z
Gombrowiczowskiej Operetki można najkrócej opisać bezśnieżny grudzień w Olsztynie. Pandemia, marazm i wszechobecna szarość zmusza mnie do pokazania takiego właśnie miasta. Zatem zapraszam na spacer po stolicy województwa warmińsko-mazurskiego. Może odnajdziecie w tej wędrówce, w tych trudnych czasach coś dla siebie.
Wiemy doskonale, że Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu. Niewielu
pamięta, że 40 lat życia spędził na Warmii, z czego aż osiem w Lidzbarku
Warmińskim. Najbardziej cenił Frombork, tam też został pochowany. Dziś
cofniemy się do wieku XVI oraz XVII i pospacerujemy po zamkowych komnatach
warowni w jednej ze stolic Warmii, Lidzbarku Warmińskim. Szczególną uwagę
zwrócimy jednak na Mikołaja Kopernika.
Dziś wykorzystałem okazję na zrobienie mroźnych zdjęć w pobliskim Lesie Warmińskim, który znajduje się na terenie Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej. W tym celu odwiedziłem Gągławki, skąd rowerem ruszyłem na wschód, w stronę Łańska i Butryn. Widoki magiczne i mroźne, ale dzięki temu było
„klimatycznie” i sama puszcza prezentowała się niezwykle okazale. Zależało mi na fotografii makro, efekt tej wyprawy poniżej.
Główna rzeka Warmii wypływa z piasków sandrowych niedaleko Nidzicy na Mazurach i
przepływa przez szereg jezior rynnowych: Brzeźno Duże, Kiernoz
Mały, Kiernoz Wielki, Łańskie, Ustrych. Rzeka Łyna kilka razy zmienia swój kierunek, przecina łańcuchy moren
czołowych, na niektórych odcinkach meandruje. Wzdłuż jej brzegów porasta unikatowa roślinność. Dziś zapraszam na wycieczkę rowerową do źródeł rzeki Łyny. Rezerwat położony jest w województwie warmińsko-mazurskim, w gminie i nadleśnictwie Nidzica, w okolicy wsi Orłowo i Łyna. Nazwano go na cześć Romana Kobendzy (1886–1955) – botanika, dendrologa, profesora SGGW, który odkrył i badał źródła rzeki Łyny, a w 1937 roku współtworzył statut tego rezerwatu.
Popełniłem ostatnio opowieść w gwarze warmińskiej o wyspie Hercie na jeziorze Wulpińskim. Została ona napisana w związku z zaliczeniem kursu na który uczęszczam ,,Bo Warnijo polskam krajam… – warmiński dla początkujących” . Opowieść podobała się samemu Edwardowi Cyfusowi, który jest znawcą gwary i rodowitym Warmiakiem, zatem mogę być z siebie dumny. Tekst trudny nie jest, wszystko zrozumiecie. Polecam uwadze.
Potem lato przemija i przemija, a przyjeżdża październik. Czujesz zapach
wilgoci, czujesz nieoczekiwaną jasność, nerwowy dreszcz, szybkie
wywyższenie, poczucie smutku i odejścia. Thomas Wolfe. Dziś
spacerujemy po olsztyńskim Lesie Miejskim i przekraczamy nurt największej
warmińsko-mazurskiej rzeki, Łyny. A robimy to przez dwa mosty, Justusa i
Smętka. Zatem zapraszam na 100% jesiennej natury.
Obszar Lasu Miejskiego w Olsztynie znajduje się w
granicach administracyjnych miasta i liczy 1415,87 ha, a kompleks
główny obejmuje aż 1100 ha. Las pełni przede wszystkim funkcję
wypoczynkową i rekreacyjną, znajdują się tutaj dwa rezerwaty przyrody.
Przez cały obszar przebiegają cztery szlaki turystyczne PTTK – czerwony,
żółty, czarny i niebieski. Są tu również ścieżki rowerowe i parki
linowe. Dla spacerowiczów zbudowano liczne altany, ławki, parkingi
leśne oraz tablice edukacyjne, które uzupełniają ścieżki przyrodnicze.
Na terenie lasu znajduje się stanowisko archeologiczne gród Sądyty oraz
wiele okresowych zbiorników wodnych. Płyną też dwie rzeki – Łyna i
Wadąg. Na początku XX wieku na terenach Lasu Miejskiego wybudowano
Stadion Leśny, sanatorium przeciwgruźlicze, restaurację i kawiarnię.
Olsztyńskie
lasy zajmują ponad jedną piątą powierzchni miasta, czyli 1800 ha. Las
Miejski jest największym w Europie kompleksem leśnym w granicach
miasta. Opis ceremoniału przyjmowania na strażnika Lasu Miejskiego
znajduje się w olsztyńskim archiwum wśród akt magistrackich sygnowanych
datą 22 grudnia 1807 r.
