Home
warmińskie aleje
Amerykańskie manowce
Amerykańskie manowce
Zbyszek Kraśnicki
maja 12, 2014
43
Mazurska wieś Ameryka powstała w 1917 r., kiedy to Warmiak, za pieniądze zarobione w Ameryce, kupił dwór z parkiem i siedlisko. Przed II wojną światową posiadłość odkupił Niemiec o nazwisku Pagla i zmienił nazwę na Pagelshof. Po 1945 r. przez pewien czas funkcjonowała nazwa Pagłowo, ale później powrócono do pierwotnej nazwy Ameryka.
W czasach PRL utworzono we wsi PGR. W latach 80. XX w. gospodarstwo obejmowało 1940 ha ziemi, specjalizowało się w
ogrodnictwie, posiadało
własne magazyny, suszarnię o pojemności 1600 ton, a we wsi wybudowano 85 mieszkań oraz 104 w pobliskim Olsztynku. W 1993 roku
PGR zostało zlikwidowane.
W 1903 roku w Ameryce otwarto sanatorium przeciwgruźlicze dla 120 - 150 chorych. Przed 1939 rokiem przeprowadzono modernizację kompleksu, w
okresie drugiej wojny światowej w Ameryce mieścił się szpital
wojskowy dla rannych żołnierzy niemieckich. Rosjanie nie
zniszczyli obiektu, jedynie w znacznym stopniu zdewastowali, zatem już w
listopadzie 1948 roku przyjęto pierwszych pacjentów, były to
polskie dzieci chore na gruźlicę. W następnym roku leczyło
się tutaj 740 dzieci. Od 1975 roku zmieniono profil
sanatorium na szpital rehabilitacyjny z do dziś funkcjonującą nazwą: Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny dla Dzieci w Ameryce.
Z tym miejscem skojarzył mi się taki oto fragment z Opowieści galicyjskich Stasiuka:
We wsi stał kiosk (...). No więc te stare kobiety i
dzieciarnia stoją przed mapą nowego świata, którego kontynenty uporządkowano
według pragnień poszczególnych części ciała, zachcianek i smaków. Królują tu
jednoznaczne barwy. Nie ma miejsca na wyobraźnię. Ani czas, ani zmienne
światło, ani kaprys natury nie nadgryzą tego. Niewykluczone, ze nowe Jeruzalem
jest już w drodze (...).
To dzieło Władka. Gdy ksiądz w kościele mówił, że jest ciężko, ale że trzeba,
bo taka jest cena wolności i Polski, i że rolnik zawsze itd., Władek pochwycił
jakiś boczny wiatr, który nigdy przez te doliny nie wiał. Sprzedał co miał,
kupił syrenkę, wydzierżawił kiosk i wszystkie te blaski i cuda zaczął przywozić
(...).
Bo już nie jedna wieś, ale cała okolica miała poznać smak batonów Mars.
Czyż takie znaki drogowe nie są bardziej wymowne niż tradycyjne? Miłego tygodnia.
W tym tygodniu polecam:
Polecane wpisy
