Kapliczki i krzyże od
wieków wyznaczają obszar społeczności lokalnej. Niegdyś wierzono, iż
zabezpieczały miejscowość przed ingerencją zewnętrznych demonicznych sił.
Otoczone drzewami, tworzyły rodzaj wyodrębnionej strefy sakralnej.
Wiele z nich stawiano na wzgórzach, przy starych rozłożystych
drzewach, w centrum wsi, gdzie zaopatrzone w niewielki dzwon informowały o ważnych wydarzeniach.
Warmiacy gromadzili się przy kapliczkach, aby w maju odmawiać Litanię
Loretańską, a w październiku Różaniec, zwłaszcza tam, gdzie nie było
kościołów. I tak jest do dziś.














































Majówka to oprócz długiego weekendu, przede wszystkim nabożeństwo ku czci Matki Bożej, które odprawiane jest w kościołach, przy kapliczkach, krzyżach, grotach właśnie w tym najpiękniejszym miesiącu w roku, maju. Początki
tych nabożeństw sięgają V w. Sam jako dzieciak uczestniczyłem z babcią i mieszkańcami wsi w takich spotkaniach. Szliśmy wtedy o godz. 17.30 pod kapliczkę i odmawialiśmy różaniec, śpiewaliśmy też pieśni Maryjne: Po górach dolinach... i Czarną Madonnę. I powiem Wam szczerze, że nawet lubiłem takie spotkania, bo kończyły się one u sąsiadki na pysznym cieście i herbacie z konfiturą malinową. Z nadejściem wiosny krzyże przydrożne i kapliczki
przyozdabiano kwiatami i kolorowymi wstążkami,
pokrywano je też świeżą farbą, co odmieniało szary wcześniej krajobraz.
W roku 1549 r. ukazała się w Niemczech książeczka pod tytułem Maj duchowy, gdzie po raz pierwszy maj został nazwany miesiącem Maryi. W Polsce pierwsze nabożeństwo majowe wprowadzili jezuici w Tarnopolu w 1838 r., a bardzo popularne stało się pod koniec XIX w.

Geneza kapliczek jest
bardzo stara i niezbyt jasna, posiadająca przynajmniej kilka sugerowanych
źródeł. Według jednej z wersji, nazwa wywodzi się od łacińskiego wyrazu ~cappa
(płaszcz). Domniemywa się, że chodzi o płaszcz św. Marcina, biskupa z Tours,
który przechowywany był w specjalnej celi wewnątrz niewielkiego kultowego
budynku, zwanego właśnie „kaplicą”. Według innych tez już św. Ambroży, biskup
Mediolanu z II poł. IV wieku wspominał o kapliczkach jako o miejscach kultu.
Oficjalnie zgodę na odprawianie nabożeństw przy kapliczkach zatwierdził sobór w
Agda z początków VI wieku. Na Warmii spotykamy typ kapliczek słupowych
(umieszczonych na drewnianych lub murowanych wysokich słupach). W okresie
późniejszym, kapliczki ustawiano na skrzyżowaniach dróg, w miejscach objawień
religijnych lub ważnych dla społeczności lokalnej wydarzeń. Ze względu na niski
koszt budowy fundowane były przez mniej zamożnych wiernych. Są nieodłącznym
elementem krajobrazu polskiego. Kapliczki warmińskie stanowią jeden z
najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu kulturowego Warmii. To
najważniejszy, tak sądzę, zabytek Warmii. Prawdopodobnie konieczność budowania
kapliczek wzięła się z czasów kolonizacyjnych tych terenów. Były one istnym
drogowskazem, chroniły przed złem, śmiercią, burzami i stanowiły punkt
modlitewny. W niektórych z nich umieszczony był dzwonek, którego dźwięk
ostrzegał mieszkańców przed niebezpieczeństwem lub wzywał wiernych na modlitwę
Przeważająca większość warmińskich kapliczek pochodzi z przełomu XIX/XX wieku.
Świadczą o tym daty umieszczone na metalowych chorągiewkach i typowy dla
ówczesnego budownictwa sakralnego, neogotycki styl. Najstarszą warmińską
kapliczkę możemy odnaleźć w Dobrągu. Data powstania to 1601 rok.
Na Warmii jest wiele
elementów religijnych takich jak: kościoły, zespoły odpustowe, sanktuaria,
kaplice, kapliczki i krzyże przydrożne. Nie bez powodu jest ona często nazywana
"Świętą Warmią".
