Kraków | Architektura, którą uwielbiam – od gotyku po modernizm

Krótko i na temat. Architektura. Od mojej fascynacji modernizmem, obiektami wybudowanymi w czasach socjalizmu, po budowle średniowieczne. Zapraszam w ten upalny dzień na spacer po krakowskich ulicach i uliczkach, przy których stoją te fascynujące budowle.

Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie i pomnik Stanisława Wyspiańskiego. Pierwszy to przedwojenna forma z lat 30. Budynek, zaprojektowany przez Bolesława Szmidta, Czesława Boratyńskiego i Edwarda Kreislera, wznoszony był z przerwami od 1934 do 1989 roku. Jego budowa była wielkim przedsięwzięciem budowlano-finansowym władz miasta Krakowa, w którą włączyli się również zwykli obywatele, artyści, oraz liczne organizacje. Drugi to pomnik, którego odsłonięcie nastąpiło w listopadzie 1982 roku. Przedstawia on grupę postaci alegorycznych na granitowym cokole. Są to bohaterowie dramatów Stanisława Wyspiańskiego: Jasiek, Żyd, Chochoł, Stańczyk, Isia z Wesela, Wiarus z Warszawianki, Pallas Atena z Nocy Listopadowej. Postacie otaczają kolumnę ze Stanisławem Wyspiańskim.

Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło w listopadzie 1982 roku.
Pomnik przedstawia grupę postaci alegorycznych na granitowym cokole. Są to bohaterowie dramatów Stanisława Wyspiańskiego: Jasiek, Żyd, Chochoł, Stańczyk, Isia z Wesela, Wiarus z Warszawianki, Pallas Atena z Nocy Listopadowej. Postacie otaczają kolumnę, na której - okryty peleryną - stoi ich twórca, Wyspiański.

https://www.nocowanie.pl/pomnik_stanislawa_wyspianskiego,216070.html
Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło w listopadzie 1982 roku.
Pomnik przedstawia grupę postaci alegorycznych na granitowym cokole. Są to bohaterowie dramatów Stanisława Wyspiańskiego: Jasiek, Żyd, Chochoł, Stańczyk, Isia z Wesela, Wiarus z Warszawianki, Pallas Atena z Nocy Listopadowej. Postacie otaczają kolumnę, na której - okryty peleryną - stoi ich twórca, Wyspiański.

https://www.nocowanie.pl/pomnik_stanislawa_wyspianskiego,216070.html
Poniżej gmach Kolegium Śląskiego i AGH. Sześciometrowy posąg św. Barbary na dachu gmachu głównego Akademii Górniczo-Hutniczej jest drugim pomnikiem tej świętej w tym miejscu. Pierwszy został usunięty przez hitlerowców w styczniu 1940 r. Obecny, wykonany przez rzeźbiarza Jana Sieka według pierwowzoru, postawiono 29 maja 1999 r.
Domy, kamienice...
Powyższy  siedmiopiętrowy gmach został wzniesiony zaraz po 1930 roku w stylu późnomodernistycznym, z dwupiętrową nadbudową w formie narożnej rotundy. Początkowo mieściła się tu siedziba Towarzystwa Ubezpieczeniowego Feniks, a obecnie jest to krakowska siedziba PLL LOT. Poniżej mural z ogromnym "Robotem Lema" przy ul. Józefińskiej 24 na Podgórzu. Monumentalne malowidło przedstawia maszynę nawiązującą do książek i opowiadań Stanisława Lema.
Poniżej budynki przy ulicy Kanonicznej w Krakowie. Jest to najstarsza krakowska ulica. Była ulicą osady Okół, przyłączonej do Krakowa w 1401 roku. Okół stał się miastem po buncie wójta Alberta przypadającym na lata 131-1312. Znajdowały się tutaj domy kanoników katedralnych (księży zarządzających katedrą), a do dziś zachowało się wiele renesansowych i barokowych kamienic z ozdobnymi portalami. To tutaj pojawiły się pierwsze domy murowane. Jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w historii ulicy był pożar, jaki wybuchł w tej części miasta w 1455 roku. Zniszczeniu uległo około 100 domów. Jak wspomina Długosz, jedynie jego dom oparł się płomieniom. Zaczęto remontować i odbudowywać gotyckie gmachy. Niektóre z początkiem kolejnego stulecia nawiązywały już do włoskiego renesansu.
Uliczki wokół Rynku Głównego. Brama Floriańska stanowi pozostałość po dawnych murach miejskich. Jest jedną z ośmiu krakowskich bram obronnych. Obok znajduje się Zaułek Książąt Czartoryskich – niewielki plac położony przy ul. Pijarskiej na Starym Mieście w Krakowie. Zaułek przylega do murów obronnych, Arsenału i tzw. Klasztorku. Swoją nazwę zaułek otrzymał w 2006 roku na mocy zarządzenia Prezydenta Miasta i został zmodernizowany.
Kamienice wokół Barbakanu. Ten, zwany też Rondelem, to najbardziej wysunięta na północ część fortyfikacji miejskich Krakowa. Został wzniesiony w latach 1498–1499 za panowania króla Jana Olbrachta w obawie przed najazdem wołosko-tureckim zagrażającym Krakowowi po klęsce bukowińskiej. Inspiracją do tej decyzji były dwa barbakany w Toruniu, których możliwości obronne skłoniły króla do budowy „takowej fortalicji” w Krakowie. Jan Olbracht osobiście położył tam kamień węgielny pod budowę i przekazał na ten cel 100 grzywien.
W latach 1921-1925 został wybudowany gmach Banku Polskiego, zrealizowany według projektu Teodora Hoffmana. Na fasadzie budynku umieszczono alegorie przemysłu i handlu dłuta Karola Hukana.

Pomnik Władysława Jagiełły potocznie zwany jest pomnikiem grunwaldzkim. Wielkie odsłonięcie odbyło się w dniu rocznicy zwycięstwa nad Zakonem Krzyżackim 15 lipca 1910 roku. Zgromadzeni widzowie ujrzeli 24 metrowy posąg, na szczycie którego stanął król Jagiełło, jako głównodowodzący wojsk polskich. U jego podnóży znalazła się dumna postać księcia Witolda z dwoma nagimi mieczami triumfująca nad umierającym Wielkim Mistrzem, Ulrichem von Jugingenem. Po bokach umieszczono polskiego rycerza z giermkiem oraz litewskiego z jeńcem krzyżackim. Na cokole znajduje się herb ziem polskiej i litewskiej oraz napis: „Praojcom na chwalę, braciom na otuchę”. Na zakończenie czterystu osobowy chór odśpiewał premierowo „Rotę” Marii Konopnickiej do muzyki Feliksa Nowowiejskiego. A Nowowiejski pochodził z Barczewa na Warmii.