Warmia na weekend (1 z 5)

Trasa: Olsztyn, Orneta, Krosno, Frombork - 106 km.

Po drodze: Dobre Miasto, Lubomino, Bażyny (pozostałości po zespole dworskim z XVIII w.), Wierzno Wielkie (kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych, wybudowany w roku 1597; kolekcja zabytków ruchomych Józefa Kuciaka), liczne kapliczki przydrożne i niekończąca się natura.

W okolicy: na zachód od Dobrego Miasta znajduje się wieś Głotowo z wzorowaną na jerozolimskiej Kalwarią Warmińską, w okolicach Bażyn warto wstąpić do wsi Chwalęcin - tu późnobarokowe sanktuarium oraz Osetnika, gdzie znajdują się ruiny kościoła parafialnego pw. św. Jakuba Starszego z XV w. Polecam też Braniewo, 16 km od Fromborka - tu jedyny na Warmii ogród zoologiczny, barokowy budynek hospicjum dla konwertytów, Collegium Hosianum oraz wspaniałe budynki z czerwonej cegły: dworzec kolejowy, urząd miejski, sąd.

Nocleg: bazę noclegową znajdziecie na stronie Urzędu Miejskiego w Ornecie, gdyby ktoś chciał skorzystać z włóczęgi w okolicach tego miasta. We Fromborku, oprócz hoteli, jest też kilka przyzwoitych gospodarstw agroturystycznych, korzystałem i polecam. Można też wynająć pokój vis-à-vis katedry.

Olsztyn. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1334, kiedy to Henryk von Luter założył w zakolu rzeki Łyny drewniano-ziemną strażnicę puszczańską, nadając jej nazwę Allenstein (Gród nad Łyną, Alna znaczy "łania", to pruska nazwa Łyny). Zasadźcą i pierwszym burmistrzem miasta był Jan z Łajs. Liczne wojny XV wieku niejednokrotnie niszczyły młode jeszcze miasto. Mieszkańcy utrzymywali się z handlu i rzemiosła. Pośredniczyli też w wymianie handlowej między Polską a portami Bałtyku. Administratorem dóbr kapituły warmińskiej był kanonik fromborski – Mikołaj Kopernik. W ostatnich latach XIX wieku i na początku XX wzniesiono nowe gmachy publiczne, zbudowano też nowoczesne dzielnice mieszkaniowe. W roku 1890 położono instalację gazową, a w 1892 zadzwonił pierwszy telefon. 22 stycznia 1945 Olsztyn zajęła Armia Czerwona, po kilku dniach stacjonowania żołnierze radzieccy podpalili miasto – zniszczeniu uległo ok. 40% zabudowy. Olsztyn, stolica Warmii i Mazur, moje miejsce magiczne. To w jego granicach znajduje się 15 jezior, 3 rzeki, las miejski oraz dwa rezerwaty przyrody (Mszar i Redykajny). Urzekające krajobrazy i sielankowa atmosfera sprawiają, że Olsztyn jest bardzo atrakcyjnym grodem. Najciekawszą częścią miasta jest Stare Miasto, otoczone murami obronnymi. Chociaż w czasie II wojny światowej olsztyńska Starówka została praktycznie zrównana z ziemią, większość zabytkowej zabudowy zrekonstruowano, w tym Wysoką Bramę, XIV-wieczny zamek kapituły warmińskiej i katedrę św. Jakuba. Etykiety: Olsztyn, blog: Olsztyn fotograficznie.

Orneta. 12 sierpnia 1308 - na ten dzień datowana jest pierwsza wzmianka o osadzie Orneta. 9 lat później powstały mury obronne i rozbudowany został zamek. Kilka następnych lat to: budowa kościoła farnego w mieście, ratusza, istniał tu też szpital św. Ducha - średniowieczny szpital ornecki. Zabytki: ratusz - wybudowany w stylu gotyckim znajduje się w centralnej części rynku orneckiego. Powstał on w 1351 na miejscu dawnego domu kupieckiego. Pierwsza wzmianka o nim datowana jest na 1359. Obecny kształt bryły ratusza został nadany najprawdopodobniej w latach 1376-1389; kościół parafialny św. Jana Chrzciciela - gotycki kościół parafialny został zbudowany w latach przed 1350 - po 1370, z inicjatywy biskupa Hermana z Pragi. To ceglana czteroprzęsłowa bazylika z niewyodrębnioną częścią prezbiterialną i z wieżą od zachodu. W XV w. dobudowano kaplice boczne, które z czasem otrzymały ozdobne szczyty, nadające budowli niezwykle malowniczy wygląd, podkreślony ceramicznym detalem architektonicznym. Wyróżnia się wysokimi, ozdobnymi attykami i fryzem z terakoty, umieszczono w nim maski kobiet i mężczyzn.; cerkiew prawosławna św. Mikołaja; kaplica Jerozolimska; układ urbanistyczny miasta z rynkiem; spichlerz i synagoga. Etykiety: Orneta.

Krosno. Budowa zespołu pielgrzymkowego w Krośnie wzorowana była na znanym założeniu architektonicznym Świętej Lipki. Budowniczym barokowego kościoła był Jan Krzysztof Reimers z Ornety. Zadanie realizował według wcześniej przygotowanego projektu w Warszawie, którego autorem najprawdopodobniej był Józef Piola. Budowle zespołu: kościół, obejścia krużgankowe z kaplicami narożnymi i dom księży emerytów wybudowane zostały z czerwonej cegły i pokryte tynkiem. Dom połączony jest z kościołem napowietrznym gankiem na wysokości pierwszego piętra. Za kościołem, w obrębie krużganka, ocalał też cmentarz proboszczów. Całe przedsięwzięcie budowy finansowane było z fundacji założonej przez archiprezbitera Kacpra Simonisa z Ornety, który był też sekretarzem kapituły warmińskiej. We wnętrzu zachował się ołtarz główny z 1724 r., z kopią cudownej figurki Matki Boskiej, jej oryginał zaginął w 1945 roku. W kościele znajduje się też ambona późnobarokowa z 1725 r. Budynkiem sąsiadującym z sanktuarium jest barokowa plebania z 1722 roku. Ma ona zostać zmieniona na miejsce spotkań młodzieży polskiej i niemieckiej. Etykiety: Krosno.

Frombork. Pierwsza wzmianka źródłowa o formującym się u stóp Wzgórza miasteczku pochodzi z 1278. Kiedy po kolejnym powstaniu Prusów w 1275 doszczętnie spalono katedrę w Braniewie, biskup postanowił przenieść kapitułę warmińską i wybudować tu katedrę. Nazwę miasta przyjęto od Najświętszej Marii Panny, patronki katedry, mówiono też Gród Naszej Pani. Od czasów założenia życie mieszkańców miasta wiązało się głównie z rybołówstwem i rolnictwem. Na mocy pokoju toruńskiego z 1466 miasto wraz całą Warmią weszło w skład Królestwa Polskiego. We Fromborku przebywał Mikołaj Kopernik, który jako kanonik kapituły warmińskiej żył i pracował na Wzgórzu Katedralnym niemal nieprzerwanie od roku 1510 do dnia swojej śmierci w maju 1543 roku. Zabytki: zespół katedralny na wzgórzu złożony z katedry i obwarowań katedralnych, otoczony budynkami dawnych kanonii. Tu: Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św. Andrzeja, Wieża Radziejowskiego z wahadłem Foucaulta, prywatna wieża Kopernika, Muzeum Mikołaja Kopernika; zespół poszpitalny św. Ducha i kaplica św. Anny - Muzeum Historii Medycyny; Baszta Żeglarska z XV w. Ciekawostki: u podnóża Wzgórza Katedralnego we Fromborku rośnie limba syberyjska tzw. samosiejka, unikat w skali europejskiej, drzewo to nie występuje w tym klimacie, na tej szerokości geograficznej i w Europie; ok. 1540 roku, pod Fromborkiem, powstała pierwsza na Warmii huta szkła; Szlak Kopernikowski - pieszy szlak turystyczny, biegnący głównie przez miejsca związane z pobytem i pracą Mikołaja Kopernika. Rozpoczyna się przy Wysokiej Bramie w Olsztynie, skąd biegnie przez tereny województwa warmińsko-mazurskiego, pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego ku Toruniowi. Długość odcinka położonego na terenie województwa warmińsko-mazurskiego wynosi 237 km. Etykiety: Frombork.