Warmia na weekend (3 z 5)

Trasa: Olsztyn, Barczewo, Biskupiec, Reszel - 60 km.

W okolicy: na północ od Barczewa: Jeziorany oraz Krokowo - tu dawne osady pruskie, prawdopodobnie na wzgórzu, zwanym Świętą Górą (179 m n.p.m.), w czasach Prusów miały tu miejsce obrzędy religijne. Za Barczewem, przy węźle Kromerowo znajduje się wieś Ramsowo - tu barokowy kościół, pomnik ofiar z I wojny światowej, liczne warmińskie kapliczki. W przeszłości Ramsowo leżało na szlaku handlowym. W 1854 odnaleziono monety (334 monet arabskich z IX w.). W dawnych kronikach odnotowano, że pierwsze grodzisko zlokalizowane było na wzgórzu zwanym potocznie Zamkową Górą, położonym na północ od tej miejscowości, na wschód od Ramsówka, na wschodnim brzegu dawnego Jeziora Ramsowskiego.

Olsztyn. Zabytki: w telegraficznym skrócie: późnobarokowy pałac biskupi (1771–1772) - został wybudowany w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła p.w. św. Jakuba, jako siedziba archiprezbiteratu olsztyńskiego; zabytkowa winda w kamienicy Książnicy Polskiej; młyn olsztyński - został wybudowany w 1924 roku na zamówienie Warmińskiego Towarzystwa Gospodarczego. Jest to konstrukcja żelbetowa, pięciokondygnacyjna z mansardowym dachem, zwieńczenie dachu nawiązuje do charakteru architektonicznego całej budowli. W elewacji od strony południowej znajduje się modernistyczny szczyt schodkowy, który dawniej służył jako żuraw do wyciągania workiem ze zbożem; obserwatorium astronomiczne - trzydziestopięciometrowa wieża obserwatorium astronomicznego wznosi się na szczycie najwyższego w centrum miasta wzgórza. Budynek przy ul. Żołnierskiej, będący charakterystycznym elementem panoramy miasta, pełnił pierwotnie funkcję wieży wodnej. Chcąc dotrzeć na taras obserwatorium, trzeba pokonać 138 stopni. Z pomocą naukowców można przyjrzeć się przez teleskop plamom na słońcu, a w bezchmurne wieczory poszukać na niebie nowej gwiazdy; dawna siedziba loży masońskiej - dom znajdujący się przy ul. Kajki 3, była to bowiem ostatnia siedziba olsztyńskiej loży masońskiej. Loża pod nazwą Kamień nad Łyną działała w Olsztynie przez czterdzieści pięć lat. Trzykrotnie zmieniała swoje lokum, aby w końcu zagnieździć się we własnym, wybudowanym w 1913 r. budynku. Po zakończeniu działań wojennych ten piękny obiekt, przypominający swym wyglądem secesyjna kamienicę, pełnił różne funkcje, mieściła się m.in. przychodnia chorób płuc a także punkt informacyjny Monaru. Etykiety: Olsztyn, blog: Olsztyn fotograficznie.

Barczewo. Miasto pierwotnie lokowane było w 1325 w miejscu, gdzie obecnie jest miejscowość Barczewko. Po zniszczeniu pierwszego grodu przez Litwinów nowe miasto uzyskało prawa miejskie 4 lipca 1364 od biskupa warmińskiego Jana II Stryprocka, zasadźcą i sołtysem drugiej lokacji miasta był Henryk z Łajs. Miasto wybudowano na planie prostokąta z centralnym rynkiem. W części północno-wschodniej zlokalizowany został kościół farny pw. św. Anny, a w części południowo-wschodniej kościół franciszkański św. Andrzeja. Na północ od kościoła farnego zlokalizowany był zamek biskupi, w którym rezydował burgrabia zarządzający jednym z komornictw Księstwa Warmińskiego. Funkcję burgrabiego pełnił m.in. Bartosz Kromer – brat biskupa Marcina Kromera. Miasto posiadało dwie bramy miejskie: Olsztyńską i Jeziorańską oraz Furtę Zamkową. Parafia w ówczesnym Wartemborku przed reformacją należała do archiprezbiteratu w Jezioranach. Zabytki: kościół św. Anny i Szczepana w Barczewie - został wybudowany w 1386 roku, w stylu gotyckim; synagoga - ostatnia ocalała synagoga na Warmii, znajdująca się przy ulicy Kościuszki; Brama Południowa - fragmenty gotyckiej bramy z XIV wieku, znajdującej się przy ulicy Mostowej; Muzeum Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie; liczne kapliczki warmińskie: 1 | 2 | 3. Ciekawostki: z powodu dużej ilości mostów, które usytuowane są nad przepływającymi przez miasto rzekami oraz położonych tuż przy Pisie Warmińskiej domów, Barczewo bywa nazywane Małą Wenecją Północy; w Barczewie znajduje się zakład karny - więzienie znajduje się na terenie byłych ogrodów klasztornych zakonu franciszkanów. W 1810 roku władze pruskie po sekularyzacji majątku zakonu powołały tam dom karny. Budynki zostały przeznaczone na więzienie w 1812 roku. W styczniu 1945 roku zakład przejęły wojska radzieckie a 9 marca 1946 roku władze polskie. W barczewskim zakładzie karnym 12 listopada 1986 roku, zmarł zbrodniarz wojenny Erich Koch. Więzienie to w latach 80. XX wieku było więzieniem politycznym, w którym przetrzymywano działaczy antykomunistycznych m.in.: Leszka Moczulskiego, Władysława Frasyniuka, Adama Michnika. Etykiety: Barczewo.

Biskupiec. Spotykana jest również nazwa Biskupiec Reszelski) - miasto położone jest w południowo-wschodniej części Warmii. Powstało na bazie osady przy strażnicy biskupów warmińskich. Zamek pierwotnie był budowlą drewniano-ziemną, a później murowaną. Pierwsza wzmianka w zachowanych dokumentach o zamku w Biskupcu pochodzi z 1389. Budowla miała strzec trasy Warszawa-Królewiec. Zamek w Biskupcu uległ całkowitemu zniszczeniu w czasie wojny trzynastoletniej. Prawa miejskie(chełmińskie) dla Biskupca nadał biskup Henryk Sorbom 17 października 1395. Zasadźcą Biskupca był Jan z Mokin (wieś koło Olsztyna). Zabytki: kościół pw. św. Jana Chrzciciela - kościół kilkakrotnie był niszczony przez pożary i odbudowywany. W roku 1505 biskup Łukasz Watzenrode na odbudowę kościoła w Biskupcu przeznaczył cegłę z rozebranego w Lidzbarku szpitala św. Ducha. Konsekracji kościoła w 1580 r. dokonał biskup Marcin Kromer. Kościół po kilkukrotnych przebudowach i pożarze w 1766 r. otrzymał kształt trójnawowej hali. Był powiększany jeszcze w późniejszym okresie. Obecny kształt świątyni jest wynikiem odbudowy po zniszczeniach w 1945 r.; średniowieczny gotycki układ przestrzenny starego miasta; browar, kaflarnia, wieża ciśnień. Etykiety: Biskupiec.

Reszel. W 1241 wojska krzyżackie zdobyły gród pruskiego plemienia Bartów, który w tym czasie nosił staropruską nazwę Resel (Reszel). W miejscu zniszczonego grodu postawiono strażnicę. Prusowie rok później, podczas powstania, odbili gród i utrzymali go przez pięć lat. W 1247 gród został ponownie zajęty przez wojska zakonne. Reszel w 1254 przypadł biskupowi warmińskiemu - w dokumentach wymieniany jako "castrum Ressel". Miasto posiada zachowany średniowieczny układ urbanistyczny. W 1372 rozpoczęto budowę murów obronnych z basztami i trzema bramami: Wysoką, Królewiecką i Rybacką. W tym czasie Reszel był trzecim co do wielkości miastem Warmii, po Braniewie i Lidzbarku Warmińskim. Zabytki: zamek biskupów warmińskich - zbudowany w latach 1350-1401, na planie kwadratu, z dziedzińcem wewnętrznym i krużgankami. Część mieszkalna znajdowała się w skrzydłach południowym i wschodnim, pozostałe boki zamykał mur kurtynowy. W narożniku północno-zachodnim znajduje się wieża obecnie nakryta dachem, wcześniej zwieńczona była blankami; kościół farny pw. św. Piotra i Pawła - budowę rozpoczęto w 1348 r.; cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego z XVIII w. (do zmiany tytułu w 1963 – kościół pw. św. Krzyża, zwany także gimnazjalnym); gotyckie mosty, ratusz, apteka. Ciekawostki: 21 sierpnia 1811 w Reszlu miał miejsce ostatni w Europie przypadek spalenia czarownicy na stosie. Ofiarą była Barbara Zdunk. Oskarżano ją jednak nie tylko o czary, ale przede wszystkim o podpalenie, bowiem w 1807 na zamku miał miejsce pożar, którego przyczyny pozostają niejasne. Proces trwał 3 lata. Sprawa winy budziła kontrowersje, jednak sąd w Królewcu zatwierdził wyrok. Przed spaleniem skazaną uduszono. Etykiety: Reszel, blog: Reszel fotograficznie.