W Kiwitach
mieszka ok. 500 osób. Wieś położona jest na trasie Lidzbark
Warmiński-Bisztynek. Miejscowość powstała w 1308 roku, a już trzy lata
później została zniszczona przez oddział Witenesa, wielkiego księcia
litewskiego, brata stryjecznego Giedymina. Kiwity ponownie lokował w
1319 biskup warmiński Eberhard z Nysy. Funkcjonował tu znany w okolicy
młyn i karczma.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcZeFwtSWic6i8ufTwEvLAsoYuhIRWTpyFxoyC9eg-QIkDuetapbTQbMg5UIf9hKQx5JnLRn2SsLAIIKrYIzczE6MRd3Nb_FnxBd0uO54ukvO9kB2AjOW_bAz9DGupckuyG49Sci-A7wU/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.15.jpg)
We
wsi znajduje się zabytkowy kościół gotycki pw. śś. Apostołów
Piotra i Pawła. Budowany był w latach 1350-1370 z czerwonych palonych
cegieł, a gruntownie odnowiony w 1862 roku. We wnętrzu ołtarz główny z
późnogotycką figurą Madonny z Dzieciątkiem z ok. 1500 roku,
późnobarokowa ambona wykonana w warsztacie Jana Zachariasza Freya, z
około 1790 roku. Dawniej w murze kościoła znajdował się relief
przedstawiający szkielet, tzw. Śmierć z Kiwit. Na całej Warmii znane
było powiedzenie, kiedy chciano określić człowieka bardzo szczupłego, "wyglądasz,
jak śmierć z Kiwit''. To określenie odnosi się do mierzącego 65 cm kościotrupa,
który z kosą, na pamiątkę pustoszącego napadu Litwinów z 1311 r.,
spogląda na wieś z niszy nad wschodnim portalem centralnym przy kościele – czytamy na stronie parafii.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidRMxreHhyu5Myb4WdVakz4fPHA0hM5SgqRe9SYBv2rXpgXjy_bi83n3U0zdTQd9xlv06Rf2KtEBIy7diaNx6q4yAzFXkbS68oDnXJ68h2UjZ_i5o5gkQUhl_yIA59oInJG7VZP_DZexQ/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.17.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUkQmxTN1vNq5kvAd7-jdWE9i-2daL2DgLbX1XdvwV9imU6ha7-QXQXK9ehoDFOEW5G0kFIqWbm6Fr-FPBMW-cbEb4c2dEJqR1mN3-btIAjQWd33xcwZUa-d0eCjJXXhyN6Nh2FGKPJO8/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.18.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNJO5p44HDafhwSdjF0XA4YrUDBPFGHYNVp2RJtTeKe_Q58BzbFBTnfkFcOJsa_Gy_qF_zQgwtQk6WqYBSe_CZ7aM3xK44y8M8NwPIG-F5-3Sqs8nfyxEYhGfDEvetJArvHpxfMlX0FbE/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.19.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEgSOhS3QTw7WZBjforuDjMMAN2VnNpCl1UQrflT7-PSqfmhnp2_nTFM_3iBOt4_bWYE7jDozH7Q_tdFblEy6Llvg_TIBIjIBCzmdQ8wwipDAJlCcWs6EjTsn38Qj7gQjDCIKRsf1PZY4/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.20.jpg)
Gdyby kogoś zainteresował temat śmierci, szczególnie Śmierci z Kiwit to zapraszam do Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. W dawnym Szpitalu św. Ducha wystawa Personifikacja śmierci, a na niej kopia Śmierci z Kiwit – rzeźby z bramy cmentarnej przy kościele w Kiwitach.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7erqkKWBf7Kjhrda51UjpjHczxX2T08gC5PsX-KjgPe6ipzV-XpVhoud4FwIdwdjX1ztPylM8bmOybC7w5r4jjLXMFzrkzxoDx8p9Ty6boNFfM0IsKA7n8JAABi_S7cnCC4J4OSu09gY/s1600/smierc_z_kiwit__personifikacja_smierci.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgf1CgJZI-H5Wct8GoY8uO3CFGUV1McsDu-_oCrfjVJLNJQNJ-NKsGjudh5Ya9QCnCLJY9dqZsQfPSnSeUj72zdkFUldSBVKsax1TIGDi8xTdYBp8IoAXDoum5qI3vS0-LsnEqBp5h0_yY/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.23.jpg)
W sąsiedztwie sanktuarium maryjnego w Stoczku Klasztornym znajduje się
zabytkowy kościół w Krekolach, w którym wierni gromadzą się na nabożeństwach. Lokalizacji
wsi dokonał w roku 1336 Henryk Luter, wójt warmiński. Natychmiast
zaczęto budować także świątynię. To typowy kościół warmiński: murowany z
cegły, salowy, z przybudówkami –
od północy znajduje się zakrystia, a od południa krucha. Przy wieży,
ulokowanej po stronie zachodniej, mieści się kaplica chrzcielna.
Narożniki korpusu nawowego opięte zostały szkarpami, które w
zwieńczeniach przechodzą w sterczyny. Budowę kościoła przeprowadzono
najprawdopodobniej w latach od 1336-1346. Jego konsekracji dokonał
biskup Franciszek Kuhschmaz
w 1425 roku, ponownie, po zniszczeniach, Marcin Kromer w 1582 r.
W XVIII wieku w świątyni przeprowadzono mnóstwo prac remontowych, z
tego okresu pochodzi
większość obecnego wyposażenia kościoła.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSTWfMFryu8vyp-QeRCQOQUQrLcZbSo2H5ZUkY6BtNejSGHWzymjgA55R-TixmTywWEDUAMIwfOB0ziN7VIjOs45Lk7OaVrOa7mmFbpPYd1PniUATKovxmB5bBuO4cfbFUunqm_suSRiU/s1600/krekole-samolubie-warmia-kosciol-kaplica-warminskie.kapliczki-kochamy.warmie-zbyszek-krasnicki.2.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFGld-k3G0nZZ1Arjyoe6kasmlTdecpKpKHQO6dJbPXrcRa0CQclg_LiTcaE3p45uiO10dAO489UKcm8TC9C7htSlLfEEuS41CdtGaZotR6U-exIwoDfbAGV08fYSEsnXRzTEw4UA2iX0/s1600/krekole-samolubie-warmia-kosciol-kaplica-warminskie.kapliczki-kochamy.warmie-zbyszek-krasnicki.3.jpg)
Chorągiewka
z datą 1725 i herbem Potockich wskazuje, że świątynia była odnawiana
staraniem biskupa Teodora Potockiego. Powyżej też święty z barankiem, a
baranek to symbol Warmii.
Ołtarz główny jest bogato zdobiony
dekoracją akantową, z rzeźbami czterech Ewangelistów, datowany na początek XVIII w. Ołtarz
boczny lewy i prawy, późnobarokowy, ufundowany przez biskupa Krzysztofa
Szembeka ok. roku 1740. Ambona późnobarokowa z roku 1728 z rzeźbami
czterech Ewangelistów i św. Wawrzyńca. Chór muzyczny wsparty na
kolumnach, o wybrzuszonym parapecie i znajdujący się na nim prospekt
organowy pochodzą z I połowy XVIII wieku.
2 km dalej wieś Samolubie, która została założona w latach 1333-1342 przez Henryka Lutra. W
1903 r. na terenie parafii w Samolubiu powstała kaplica katolicka pod
wezwaniem św. Wojciecha, która została wybudowana w stylu neogotyckim,
rozbudowano ją później do rozmiarów kościoła. Jest on zbudowany z cegły, na planie
podłużnym z wyodrębnionym prezbiterium i dołączoną zakrystią. Nad frontową fasadą przysłoniętą chórem, wznosi się
latarenka z dzwonem. Okna są łukowe, niektóre z witrażami.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLvYvCCRkYDdJ5sIXZO3ZrA3-Z71pj79QXLY88oD3xvHQgTQD9VkzPwkun_kpT8l6daNUCfYAQLVSs6ILSB8WgAivI6VAVfGc6hyFUMU9yb5BXVw4by8CP0ZKPExVkAfNKbnlQAOZnOSA/s1600/krekole-samolubie-warmia-kosciol-kaplica-warminskie.kapliczki-kochamy.warmie-zbyszek-krasnicki.18.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9R7GURoaVoK8djPLEI3RTvO6ft9HFcC_UWcFCl58zwdDFNKkIfwjq3ukfI_65icI-dGFFVAg6m1D3t5zp1jqNxAMWf_DBbWZqTQTOTjC8CPZxGMalSQW0enp1lGW0ZHqSsCrMSKJVmIw/s1600/krekole-samolubie-warmia-kosciol-kaplica-warminskie.kapliczki-kochamy.warmie-zbyszek-krasnicki.17.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgruz_Xp8yy60ViP4A7q1OfLCcSYffA-nEfzKEmKzp5qCbQxMBfG4H6xkxCX1UuonT_ypTiHxBcF77WjYt77yWSrWoU72chMgJA1wuzfWH9_eQfSkVQ6n1wXmOSu0XHveEMdp7cvxwDtFk/s1600/krekole-samolubie-warmia-kosciol-kaplica-warminskie.kapliczki-kochamy.warmie-zbyszek-krasnicki.19.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgXB157IMOx5sbHW7A1hHSYjMtMmykyZVDwAVtnINvIKsiZa89-AEkSyI8wAxaiWpb5fBH_JH5kZgPZN1ny0DWyrpRSn1GJ4pag5bbm57qBNSRCNJnAgOGstTTy-3_1BKZxm6G67I7_dXg/s1600/krekole-samolubie-warmia-kosciol-kaplica-warminskie.kapliczki-kochamy.warmie-zbyszek-krasnicki.20.jpg)
Stoczek
Klasztorny to już inna bajka. To mój drugi dom. Lubię miejscową ciszę,
niespieszność, przyrodę oraz bicie kościelnych dzwonów. Ich dźwięk
roznosi się po całej okolicy, później niknie gdzieś w przestworzach. To
ważne miejsce warmińskiej wiary, bo przecież Warmia to Święta Warmia. 4
km dalej znajduje się kościół w Kiwitach, a na północ kościół w
Krekolach. Jest też kaplica w Napratach. Powstanie
sanktuarium związane jest z sytuacją polityczną Rzeczypospolitej w XVII
w. Matka Pokoju miała strzec granic przed najazdami i wojnami.
Świątynia została wybudowana w 1641 roku, a w 1672 roku został
zorganizowany w Stoczku klasztor liczący kilkunastu księży i kilku
braci. Klasztor powiększano aż do 1717 r. Od 1826 do 1920 roku świątynia
podupadała, następnie zajęli się nią ojcowie franciszkanie, a dopiero w
1972 roku księża marianie sprawujący tu opiekę do dziś.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5CIG1CJLQS2GOanBTt1t5P6_kjVCagsup-zBuuUuLKLzZYAEcNHJnRnZprrR3hF3BEJYZEp-3Jq1JM5Uf2l4O8ET6KyTIu8l1nIi8xznTOWcl4XRDcvEPbKXa3OpqsG33JgcgYtr3OmI/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.2.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEionECn7qRcbdSJQ4tyyMv2zwt6yAxMLRbj7UjjoYNduAZ5GxCPNZcC4AuICFuxUaNlJhO5_qh9e1Am6WdSkWI4FTPmjg7K9oSskznVOx_Mw0260BNxSk8myyQChIkSkNFnmvv7WDgul1c/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.24.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi95RDdhFMpT9FSRo4_l5IQ3gDPpHUpJiLzfO5oWjzNVJ_wt-Lwoinr8ghpHDXmUXNdrwZ1D4QOeKu0FYu-NS0_DMkld1lPmVX0oWbkGQSdT56xUoN5Y5d6v61DM22GZ-4lOXZ7aNNl-U4/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.3.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRbOWQhbwXAf2b6veRk7BBv3FLz4hXn1_NL0ezG3MppkWZb_CDe_AYvqr-9pgOmO7GK0fz8EyUo1kZYUmjTGRktBaUG5itHK2SHQ9iJRsarcugF41KJXNSl-D4ELfQSaWkq1Rpg7Qt9bg/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.4.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzaMGuUHNOw7JiJddYknx9M-hkOH7hdjVLn5Wj1tXlg-FZAcEVExV2Qfi0FXrRbQAkwMTf5AxinaoW4fooztsG8iOrt9GsmjmV4lmks-U11Cm5Slr7W6LIKXJBUkNQYqPyzsgsYJSKQvE/s1600/stoczek-klasztorny-kiwity-zegoty-kosciol-warmia-kochamy-warmie-zbyszek-krasnicki.1.jpg)
Żegoty to niewielka miejscowość znajdująca się przy drodze z Jezioran do Lidzbarka Warmińskiego. Obecnie istniejący kościół wzniesiono w latach 1909-1910. To
obiekt wybudowany w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły o trójnawowej
hali, z wydzielonym prezbiterium i wieżą. Wnętrze świątyni przykrywa
sklepienie żebrowe.
W narożach murowanego ogrodzenia świątyni pw. św. Jana Ewangelisty znajdują się cztery kapliczki. W nich barokowo-ludowe rzeźby wykonane w XIX w.