Urodziny Olsztyna | Mija 667 lat od wystawienia przywileju lokacyjnego miasta

Dziś wielki dzień. Urodziny miasta Olsztyna. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1334, kiedy to Henryk von Luter założył w zakolu rzeki Łyny drewniano-ziemną strażnicę puszczańską, nadając jej nazwę Allenstein (Gród nad Łyną, Alna znaczy "łania", to pruska nazwa Łyny). Przywilej lokacyjny Kapituła Warmińska wystawiła we Fromborku 31 października 1353 r. Zasadźcą miasta i jego przyszłym sołtysem został Jan z Łajs, który w późniejszym czasie za zasługi dla osadnictwa otrzymał szlachectwo i stał się ważną osobistością Warmii. Liczne wojny XV wieku niejednokrotnie niszczyły młode jeszcze miasto. Mieszkańcy utrzymywali się z handlu i rzemiosła. Pośredniczyli też w wymianie handlowej między Polską a portami Bałtyku. Administratorem dóbr kapituły warmińskiej był kanonik fromborski – Mikołaj Kopernik. W ostatnich latach XIX wieku i na początku XX wzniesiono nowe gmachy publiczne, zbudowano też nowoczesne dzielnice mieszkaniowe. W roku 1890 położono instalację gazową, a w 1892 zadzwonił pierwszy telefon. 22 stycznia 1945 roku Olsztyn zajęła Armia Czerwona, po kilku dniach stacjonowania żołnierze radzieccy podpalili miasto – zniszczeniu uległo ok. 40% zabudowy.


Olsztyn, stolica województwa warmińsko-mazurskiego, moje miejsce magiczne. To w jego granicach znajduje się 15 jezior, 3 rzeki, las miejski oraz dwa rezerwaty przyrody (Mszar i Redykajny). Urzekające krajobrazy i sielankowa atmosfera sprawiają, że Olsztyn jest bardzo atrakcyjnym grodem. Najciekawszą częścią miasta jest Stare Miasto, otoczone murami obronnymi. Chociaż w czasie II wojny światowej olsztyńska Starówka została praktycznie zrównana z ziemią, większość zabytkowej zabudowy zrekonstruowano, w tym Wysoką Bramę, XIV-wieczny zamek kapituły warmińskiej i katedrę św. Jakuba.






Z Olsztynem związany jest Mikołaj Kopernik. Przybył on do olsztyńskiego zamku, obejmując na trzyletnią kadencję stanowisko kanonika-administratora dóbr kapituły warmińskiej (następnie przedłużono je na lata 1520-1521). W 1517 r. na ścianie zamkowego krużganku wyrysował swoją słynną tablicę astronomiczną do wskazywania równonocny wiosennej i jesiennej i przy jej pomocy obserwował Słońce, a około 1520 r. zaczął spisywać dzieło życia – „O obrotach sfer niebieskich”, w którym zawarł heliocentryczną teorię wszechświata. W 1519 r. spisał opracowany dwa lata wcześniej „Traktat o monetach” zawierający słynne „prawo Kopernika” mówiące, że zły pieniądz wypiera lepszy. Kopernik osadzał chłopów na opuszczonych ziemiach – w latach 1516-1519 i 1521 odbył wiele podróży po Warmii, zasiedlając ponad 40 wsi. Do tego w styczniu 1521 r. odparł krzyżacki atak na mury Olsztyna.

 

Na scenie staromiejskiej wystawa SGRAFFITA OLSZTYNA. 667. URODZINY MIASTA. To wyjątkową wystawa sgraffit, znajdujących się na budynkach Starego Miasta. Pokazane zostaną prace przede wszystkim grupy artystów KOS (Eugeniusz Kochanowski, Henryk Oszczakiewicz, Maria Szymańska), ale również artystów malarzy (Andrzej Samulowski, Mirosław Smerek, Mieczysław Romańczuk, Eugeniusz Jankowski), rzeźbiarzy (Leszek Machnicki i Ryszard Wachowski) oraz architekta i plastyka – Bolesława Wolskiego. Sgraffita Olsztyna. 667. urodziny miasta, 31.10-18.11.2020, okolice Sceny Staromiejskiej.