Olsztyn | Cmentarz św. Jakuba

Na Górnym Przedmieściu, czyli w miejscu obecnego nowego ratusza funkcjonował cmentarz otaczający istniejący tam kościół św. Krzyża. Pierwsze wzmianki o tej nekropolii pochodzą z 1582 r. Od czasów porozbiorowych, kiedy w Olsztynie zaczęła się powiększać gmina ewangelicka, cmentarz ten posiadał wydzieloną część  dla ewangelików. Kościół św. Krzyża z powodu bardzo złego stanu technicznego został rozebrany w 1803 r., natomiast cmentarz zamknięto w 1870 r.  Jego zamknięcie wymusiła konieczność poszerzania granic rozwijającego się miasta.

W 1870 roku dokonano założenia katolickiego cmentarza św. Jakuba, przy obecnej ulicy Wojska Polskiego, na posesji zwanej Aachen Plan. Powierzchnia cmentarza wynosi obecnie 2,6 ha. Kwatery  są rozdzielone alejami, które są obsadzone liczącymi już ponad sto lat klonami i lipami. Na cmentarzu tym znajduje się wykonany w stylu neogotyckim najstarszy istniejący olsztyński nagrobek Adolfa i Olimpii Schlimphów z 1848 r., przeniesiony z likwidowanego cmentarza św. Krzyża. Cmentarz w 1984 roku został wpisany do rejestru zabytków.
Cmentarz św. Jakuba w zimowej szacie. 
W 1881 r. na cmentarzu wybudowano kaplicę (obecna parafia polsko-katolicka Matki Boskiej Wniebowziętej). Znajdująca się tu ambona i ołtarz pochodzą z opuszczonego kościoła poewangelickiego w Biskupcu Pomorskim. Świątynia usytuowana jest na niedużym wzniesieniu i ściśle przylega do wspomnianego już cmentarza. Sama kaplica jest niewielkich rozmiarów, zbudowana na planie prostokąta, z dwuspadowym dachem. 
Na cmentarzu pochowano Jana Liszewskiego – założyciela „Gazety Olsztyńskiej”, nauczyciela, poetę, etnografa oraz Jakuba Rarkowskiego – burmistrza Olsztyna w latach 1836-1865. 
Dawna kaplica cmentarna.