Jezioro Kośno oraz przylegające do niego kompleksy Lasów Purdzkich zostały objęte granicami rezerwatu krajobrazowego w 1982 r. Celem jest ochrona występujących tu ptaków wodnych i drapieżnych oraz krajobrazu florystycznego. Rezerwat zajmuje 1260 ha na pograniczu powiatów olsztyńskiego i szczycieńskiego. Blisko połowę tej powierzchni przypada na jedno z najgłębszych jezior na Warmii, stanowiące ostoję dla szczupaka, sandacza i okonia. Jest ono otoczone głównie przez bory sosnowe, z domieszką olchy, brzozy i świerku. Okolice rezerwatu sprzyjają aktywnej rekreacji. Jezioro jest punktem startowym szlaku kajakowego, który dalej wiedzie przepływającą przez nie rzeką Kośną. Ta, już jako Kanał Kiermas, łączy się następnie z Pisą Warmińską, która (jako rzeka Wadąg) dopływa do Łyny. Dookoła jeziora prowadzi licząca około 20 km ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza, którą można przebyć pieszo lub na dwóch kółkach.
